Linux Komutlarını Öğrenmek İçin Başlangıç Rehberi

1. Giriş

Linux, açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir ve güçlü bir komut satırı arayüzü (CLI) sunar. Bu rehberde, Linux komut satırını kullanmayı öğrenmek isteyen yeni başlayanlar için temel komutları ve kavramları detaylı bir şekilde açıklayacağız.

2. Temel Komutlar

2.1. ls - Dosya ve Klasör Listeleme

• Kullanım: ls [seçenekler] [dizin]
• Örnekler:
  • ls: Mevcut dizindeki dosya ve klasörleri listeler.
  • ls -l: Uzun formatta listeleme yapar.
  • ls -a: Gizli dosyaları da listeler.

2.2. cd - Dizin Değiştirme

• Kullanım: cd [dizin]
• Örnekler:
  • cd /home: /home dizinine geçer.
  • cd ..: Bir üst dizine geçer.
  • cd: Ana dizine (home) geçer.

2.3. pwd - Mevcut Dizini Gösterme

• Kullanım: pwd
• Örnek: pwd komutu, mevcut çalışma dizininizin tam yolunu gösterir.

2.4. mkdir - Yeni Dizin Oluşturma

• Kullanım: mkdir [dizin_adı]
• Örnek: mkdir yeni_klasor yeni_klasor adında bir dizin oluşturur.

2.5. rmdir - Boş Dizini Silme

• Kullanım: rmdir [dizin_adı]
• Örnek: rmdir eski_klasor eski_klasor adında boş bir dizini siler.

2.6. rm - Dosya veya Dizin Silme

• Kullanım: rm [seçenekler] [dosya/dizin]
• Örnekler:
  • rm dosya.txt: dosya.txt dosyasını siler.
  • rm -r dizin: dizin ve içindekileri siler.

3. Dosya İşlemleri

3.1. cp - Dosya veya Dizin Kopyalama

• Kullanım: cp [seçenekler] kaynak hedef
• Örnekler:
  • cp dosya1.txt dosya2.txt: dosya1.txt dosyasını dosya2.txt olarak kopyalar.
  • cp -r dizin1 dizin2: dizin1 içeriğini dizin2'ye kopyalar.

3.2. mv - Dosya veya Dizin Taşıma/Yeniden Adlandırma

• Kullanım: mv [seçenekler] kaynak hedef
• Örnekler:
  • mv dosya1.txt dosya2.txt: dosya1.txt dosyasını dosya2.txt olarak yeniden adlandırır.
  • mv dosya1.txt /hedef_dizin: dosya1.txt dosyasını hedef_dizin dizinine taşır.

3.3. cat - Dosya İçeriğini Görüntüleme

• Kullanım: cat [dosya_adı]
• Örnek: cat dosya.txt dosya.txt dosyasının içeriğini terminalde görüntüler.

3.4. nano veya vim - Dosya Düzenleme

• Kullanım:
  • nano [dosya_adı]: nano editörü ile dosya düzenleme.
  • vim [dosya_adı]: vim editörü ile dosya düzenleme.
• Örnek: nano dosya.txt komutu, dosya.txt dosyasını nano editörü ile açar.

4. Dosya İzinleri

4.1. chmod - Dosya/Dizin İzinlerini Değiştirme

• Kullanım: chmod [seçenekler] izinler dosya
• Örnekler:
  • chmod 755 dosya: dosya'nın izinlerini 755 yapar.
  • chmod +x dosya: dosya'ya çalıştırma izni ekler.

4.2. chown - Dosya/Dizin Sahipliğini Değiştirme

• Kullanım: chown [sahip][:grup] dosya
• Örnek: chown kullanıcı:grup dosya dosya'nın sahipliğini kullanıcı ve grubuna değiştirir.

5. Sistemi Kontrol Etme ve Yönetme

5.1. ps - Çalışan Süreçleri Görüntüleme

• Kullanım: ps [seçenekler]
• Örnek: ps aux tüm kullanıcıların süreçlerini detaylı bir şekilde listeler.

5.2. top - Sistem Performansını İzleme

• Kullanım: top
• Açıklama: Gerçek zamanlı olarak sistem performansını, CPU ve bellek kullanımını gösterir.

5.3. df - Disk Kullanımını Görüntüleme

• Kullanım: df [seçenekler]
• Örnek: df -h disk kullanımını insan tarafından okunabilir formatta gösterir.

5.4. du - Dizin ve Dosya Boyutlarını Görüntüleme

• Kullanım: du [seçenekler] [dizin/dosya]
• Örnek: du -h dizin dizin içindeki dosya ve alt dizinlerin boyutlarını insan tarafından okunabilir formatta listeler.

6. Ağ Komutları

6.1. ping - Ağ Bağlantısını Test Etme

• Kullanım: ping [hedef]
• Örnek: ping google.com google.com'a olan bağlantıyı test eder.

6.2. ifconfig - Ağ Arayüzü Bilgilerini Görüntüleme

• Kullanım: ifconfig
• Açıklama: Sisteminizdeki ağ arayüzlerinin durumunu ve yapılandırmalarını gösterir.

6.3. wget - Dosya İndirme

• Kullanım: wget [URL]
• Örnek: wget http://example.com/dosya.zip belirtilen URL'den dosya.zip dosyasını indirir.

7. Yardım ve Dokümantasyon

7.1. man - Komut Kılavuz Sayfalarını Görüntüleme

• Kullanım: man [komut_adı]
• Örnek: man ls komutu, ls komutunun kılavuz sayfasını açar.

7.2. --help - Komut Yardım Seçeneği

• Kullanım: [komut_adı] --help
• Örnek: ls --help komutunun kullanım seçeneklerini gösterir.

8. Sonuç

Bu rehber, Linux komut satırına giriş yapmak isteyenler için temel komutları ve kavramları kapsamaktadır. Daha ileri seviye komutlar ve uygulamalar için Linux dokümantasyonlarına ve çevrimiçi kaynaklara başvurabilirsiniz. Linux öğrenme sürecinde en önemli nokta, öğrendiklerinizi pratik yaparak pekiştirmektir.

Yayın tarihi : 08.07.2024 Yazar : Samet Görüntülenme : 1025 Kategori : Linux

Paylaş : Twitter / Facebook